මූල්‍ය අවභාවිතයන් සහ කොන්ත්‍රාත් අක්‍රමිකතා හෙළිදරව් කරමින් ජාතික විගණන කාර්යාලයේ වාර්තාවකින් පසුව ගම්පහ, අත්තනගල්ල සහ මිනුවන්ගොඩ ඒකාබද්ධ ජල සම්පාදන වැඩසටහනේ ප්‍රධාන අංගයක් වන බස්නාගොඩ ජලාශ ව්‍යාපෘතිය දැඩි පරීක්ෂාවට ලක්ව ඇති බව Sunday Morning වාර්තා කරයි.

මුලදී ඩොලර් මිලියන 229.5ක වටිනාකමකින් යුතු වූ මෙම ව්‍යාපෘතිය 2014 සහ 2017 අතර නිම කිරීමට නියමිතව තිබුණත් තවමත් අසම්පූර්ණව පවතින්නේ එය ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ අධීක්ෂණය පිළිබඳ බරපතළ කණස්සල්ලක් ඇති කරමිනි.

ජාතික විගණන කාර්යාලයේ වාර්තාවට අනුව, ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය සහ China Machinery Engineering Corporation ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා 2013 මැයි 15 දින කොන්ත්‍රාත්තුවක් අත්සන් කර ඇත.

කෙසේවෙතත්, ව්‍යාපෘතියේ මූලික ජල මූලාශ්‍රය වන බස්නාගොඩ ජලාශයේ ඉදිකිරීම් විශාල ප්‍රමාදයකට මුහුණ දී තිබේ.

මෙම ප්‍රමාදයන් විසඳීම සඳහා, ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය සහ වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව 2016 මාර්තු සහ 2019 ජුනි මාසවලදී අවබෝධතා ගිවිසුම් දෙකකට අත්සන් කර ඇත.

තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවේ නිර්දේශ මත පදනම්ව, කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් පත් කරන ලද ප්‍රසම්පාදන කමිටුව විසින් ජලාශ ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව රුපියල් 2,347,406,831කට චීනයේ Sinohydro Corporation Ltd වෙත ලබා දී ඇති බව ජාතික විගණන කාර්යාලය අවධාරණය කර ඇත.

කෙසේවෙතත්, ජාතික විගණන කාර්යාලයේ වාර්තාවෙන් අනාවරණ වී ඇත්තේ තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුව විසින් ලංසුව රුපියල් මිලියන 254කින් වංචනික ලෙස පුම්බා ඇති බවත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කොන්ත්‍රාත්තුවේ මිල රුපියල් බිලියන 2.347ක් ලෙස වැරදි ලෙස ගණනය කර ඇති බවත්ය.

ජාතික විගණන කාර්යාලයේ ආයතනයට අනුව ප්‍රසම්පාදන මාර්ගෝපදේශ උල්ලංඝනය කරමින් ලංසුකරුගෙන් නිසි පැහැදිලි කිරීමක් නොමැතිව මෙම හැසිරවීම සිදුවී ඇත.

ඉහළ ගිය කොන්ත්‍රාත් මිල හේතුවෙන් 2019දී බලමුළු ගැන්වීමේ අත්තිකාරමක් ලෙස කොන්ත්‍රාත්කරුට රුපියල් මිලියන 50.8ක වැඩිපුර ගෙවීමක් කර ඇති බව ද වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.

එසේ තිබියදීත් 2019 වසරේ සිට වැඩිපුර ගෙවූ මුදල හෝ පොලිය අයකර ගැනීමට කටයුතු කර නොමැත.

තවද ව්‍යාපෘතියේ භෞතික ප්‍රගතිය 2022 ඔක්තෝබර් වන විට 17.09%ක් පමණක් වුවද 2020 සහ 2022 අතර අතුරු ගෙවීම් 11ක් හරහා රුපියල් මිලියන 401ක් ගෙවා ඇත.

ප්‍රධාන කොන්ත්‍රාත්කරු වන China Machinery Engineering Corporation විසින් උප කොන්ත්‍රාත්කරුවන් විසින් සිදු කරන ලද ප්‍රමාදයන් පිළිබඳ වගකීම ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය වෙත පවරා ඇති අතර එය ව්‍යාපෘතිය නිම කිරීම තවදුරටත් අවුල් කරන බව ජාතික විගණන කාර්යාලය අනාවරණ කර තිබේ.

2017 වසරේ ආරම්භක ව්‍යාපෘති කාලසීමාව බොහෝ කාලයක් ගත වී ඇති අතර, නිම කිරීමේ දිනය තවමත් අවිනිශ්චිත බැවින් පිරිවැය තවදුරටත් ඉහළ යෑමට ඉඩ ඇත.

කෙසේවෙතත්, වාරිමාර්ග අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් සමන් පණ්ඩිකෝරලගේ පවසා ඇත්තේ මෙම ව්‍යාපෘතියට අදාළ මිල ඉහළ යෑමක් පවතින බවත් එය දැනටමත් තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවට සහ කැබිනට් මණ්ඩලයට යොමු කර ඇති බවත්ය.

භෞතික ප්‍රගතිය පිළිබඳඔහු පවසා ඇත්තේ ව්‍යාපෘතිය 80% අවසන් කර දැනට ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලයට ජලය සපයන බවයි.

බස්නාගොඩ ජලාශය ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා කොන්ත්‍රාත්කරුවකුගේ ලංසුව රුපියල් මිලියන 254කින් ඉහළ දමා මුළු මුදල රුපියල් මිලියන 2,093 සිට රුපියල් මිලියන 2,347 දක්වා ඉහළ නැංවීම පිළිබඳ රාජ්‍ය ගිණුම් පිළිබඳ කාරක සභාව පසුගියදා නිලධාරීන්ගෙන් ප්‍රශ්න කර තිබිණි.

මෙම වැඩිවීම තාක්ෂණික ඇගයීම් කමිටුවේ නිර්දේශ මත පදනම් වී තිබේ.

අගෝස්තු 7 වැනි දින රාජ්‍ය ඇමැති ලසන්ත අලගියවන්නගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැති රාජ්‍ය ගිණුම් පිළිබඳ කාරක සභා රැස්වීමේදී රජයේ මූල්‍ය රෙගුලාසිවලට පටහැනි බව අනාවරණ වූ වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුවේ ගෙවීම් ක්‍රියාපටිපාටි පිළිබඳ අවධානය යොමු කර තිබිණි.

මෙම ක්‍රියාපටිපාටි නිවැරදි කිරීම සඳහා මීට පෙර ඉදිරිපත් කර තිබූ නිර්දේශ ක්‍රියාත්මක කර නොමැති බව ද කමිටුව සඳහන් කර ඇත.

මෙම ගැටලු විසඳීමට නිලධාරීන් නිසි පියවර ගතයුතු බව ද රාජ්‍ය ගිණුම් පිළිබඳ කාරක සභාව නිර්දේශ කර තිබිණි.