February 22, 2024
සාගරයේ සිටින ඇතැම් විශාල තල්මසුන් විසින් සංකීර්ණ ගීත නාද නිපදවන ආකාරය පිළිබඳ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් ගවේෂණය කර තිබේ.
එමගින් අනාවරණ වී ඇත්තේ හම්ප්බැක් සහ බැලීන් තල්මසුන්ට දිය යට ගායනා කිරීමට හැකි පරිණාමයවූ විශේෂිත ‘හඬ පෙට්ටියක්’ ඇති බවයි.
නේචර් සඟරාවේ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති මෙම සොයාගැනීමෙන් මිනිසුන් සාගරයේ ඇති කරන ශබ්ද මෙම සාගර යෝධයන්ට මෙතරම් බාධා කරන්නේ ද යන්න සම්බන්ධයෙන් ද හෙළිකර ඇත.
තල්මසුන්ගේ ගීත සංඛ්‍යාත නැව් මගින් නිපදවන ශබ්දය සමඟ එකමත එක වටෙන පටු සංඛ්‍යාතයකට සීමා වී තිබේ.
“ඔවුන්ගේ පැවැත්ම සඳහා ශබ්දය අතිශයින් වැදගත්, මන්ද සාගරයේ සංසර්ගය සඳහා එකිනෙකා සොයාගත හැකි එකම මාර්ගය එයයි”, අධ්‍යයනයට නායකත්වය දුන් දකුණු ඩෙන්මාර්ක විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය කොයින් එලිමන්ස් පැහැදිලි කර ඇත.
“මෙම සත්වයන් පෘථිවියේ මෙතෙක් ජීවත් වූ සිතීමට වඩාත්ම කරුණු සහිත සතුන්ගෙන් සමහරක්. ඔවුන් විශාලතම සතුන්, ඔවුන් දක්ෂයි, ඔවුන් ඉතා සමාජශීලීයි” ඔහු බීබීසී පුවත් සේවයට පවසා තිබේ.
මහාචාර්ය කොයින් එලිමන්ස් සහ ඔහුගේ සගයන් මින්කේ, හම්ප්බැක් සහ සේයි යන තල්මස් වර්ගවල මළකුණු තුනකින් ප්‍රවේශමෙන් ඉවත් කරන ලද ස්වරාලය නැතහොත් ‘හඬ පෙට්ටි’ භාවිත කරමින් අත්හදා බැලීම් සිදුකර තිබේ.
ඉන්පසු ඔවුන් ඒ ආධාරයෙන් ශබ්දය නිපදවීම සඳහා වාතය පිඹින දැවැන්ත ව්‍යුහයක් සකස්කර ඇත.
“මිනිසුන් තුළ, අපගේ කටහඬ පැමිණෙන්නේ අපගේ උගුරේ ඇති වාචික නැමීම් ලෙස හැඳින්වෙන ව්‍යුහයන් හරහා වාතය ගමන් කරන විට කම්පනය වීමෙන්. බැලීන් තල්මසුන්ට ඒ වෙනුවට, ස්වරාලය මුදුණේ මේදයෙන් සැකසුණු කුෂන් සහිත විශාල U-හැඩැති ව්‍යුහයක් තිබෙනවා. මෙම වාචික ව්‍යුහයෙන් වාතය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීම මගින් සතුන්ට ගායනා කිරීමට ඉඩ සලසනවා, එය ජලය ආශ්වාස කිරීමත් වළක්වනවා” යැයි මහාචාර්ය එලිමන්ස් පැහැදිලි කර තිබේ.
පර්යේෂකයන් විසින් ශබ්දවල පරිගණක ආකෘති නිෂ්පාදනය කර ඇති අතර, එමගින් පෙනීගොස් ඇත්තේ බැලීන් තල්මසුන්ගේ ගීතය, නාවික යාත්‍රා මගින් නිපදවන ශබ්දය සමඟ ගැටෙන පටු සංඛ්‍යාතයකට සීමා වී ඇති බවයි.
“උදාහරණයක් ලෙස, සාගරයේ අප කරන ඝෝෂාව වළක්වා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ට ඉහළින් ගායනා කිරීම සරල තෝරා ගැනීමක් නෙවෙයි,” මහාචාර්ය එලිමන්ස් පැහැදිලි කරයි.
ඔහුගේ අධ්‍යයනයෙන් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ, මිනිසුන් සාගරයේ ඇතිකරන ඝෝෂාව තල්මසුන් දිගු දුරක් සන්නිවේදනය කිරීම වළක්වන ආකාරයයි.
හම්ප්බැක්, නිල් තල්මසුන් සහ මුහුදේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අනෙකුත් තල්මසුන් සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා මෙම දැනුම අත්‍යවශ්‍ය විය හැකිය.
සමහර නාවිකයන් අවතාර හෝ මිථ්‍යා සාගර ජීවීන්ට ආරෝපණය කිරීමට භාවිත කළ මෙම අද්භූත ගීත පිළිබඳ දශක ගණනාවක් තිස්සේ අසමින් සිටි ප්‍රශ්නවලට පර්යේෂකයන් විසින් ඒ අනුව පැහැදිලි කිරීමක් සපයා තිබේ.
ඔරිගන් ප්‍රාන්ත විශ්වවිද්‍යාලයේ තල්මසුන් සන්නිවේදන විශේෂඥ ආචාර්ය කේට් ස්ටැෆර්ඩ් මෙම අධ්‍යයනය හඳුන්වා ඇත්තේ, ‘බිඳීමක්’ ලෙසිනි.
“ශබ්දය නිපදවීම සහ පිළිගැනීම සාගර ක්ෂීරපායීන් සඳහා වඩාත්ම වැදගත් හැඟීමයි, එමනිසා ඔවුන් ශබ්ද කරන ආකාරය පැහැදිලි කරන ඕනෑම අධ්‍යයනයකට ක්ෂේත්‍රය ඉදිරියට ගෙනයාමේ හැකියාව තිබෙනවා,” යනුවෙන් ඇය පවසා ඇත.
අධ්‍යයනය කිරීමේ පහසුව මත දත් තල්මසුන් ශබ්දය නිපදවන ආකාරය මේ වනවිට හොඳින් වටහාගෙන තිබේ.
ඩොල්ෆින්, ඔර්කාස්, ස්පර්ම් තල්මසුන් සහ පෝපොයිස් ඇතුළු සාගර ක්ෂීරපායින් ඔවුන්ගේ නාසික ඡේදවල විශේෂ ව්‍යුහයක් හරහා වාතය ගමන් කරවීමෙන් ශබ්දය උපදවන බව පෙනීගොස් ඇත.
