ලොව වේගවත්ම කුරුල්ලා ලෙස හැඳින්වෙන මෙරට දී දුලබ දසුනක් වන, පෙරෙග්‍රීන් උකුස්සාගේ උප විශේෂයකට අයත් ෂහීන් උකුස්සකු පසුගියදා දර්ශනය වී තිබේ.

මෙම උකුස්සා දැකගැනීමට හැකි වී ඇත්තේ කුරුලු නිරීක්ෂකයකු වන ප්‍රියනාත් කොතලාවෙලටය.

කුරුල්ලන් නිරීක්ෂණය සඳහා තලවතුගොඩ කිඹුලාවල ඇවිදින මංතීරුව වෙත නිරන්තරයෙන් යන ඔහු මෙම උකුස්සා දැක ඇත්තේ අගෝස්තු 17 වැනි දිනයි.

පෙරෙග්‍රීන් උකුස්සා සතු ඇදහිය නොහැකි වේගය හේතුවෙන් ප්‍රසිද්ධයක් උසුලයි.

ගොදුරක් සඳහා හඹා යෑමකදී පැයට කිලෝමීටර් 300 දක්වා වේගයකට ළඟාවීමට එම උකුස්සාට හැකිය.

මෙම වේගය පැයට කිලෝමීටර 120 දක්වා වේගයෙන් ළඟා විය හැකි ලොව වේගවත්ම ගොඩබිම සත්වයා වන චීටාටත් වඩා දෙගුණයකටත් වඩා වැඩිය.

උකුස්සාගේ වේගය එහි ප්‍රහාරයේ බලය වැඩි කරන බැවින් බොහෝ විට ගොදුර මිය යන්නේ පහර දුන්නේ කුමක්දැයි පවා නොදැන ක්ෂණිකවය.

පෙරෙග්‍රීන් උකුස්සා (Peregrine falcon) යනු ශ්‍රී ලංකාවේ දුර්ලභ නමුත් නිත්‍ය සංක්‍රමණික පක්ෂියෙකි.

කෙසේවෙතත්, Black Shaheen ලෙසද හැඳින්වෙන ෂහීන් උකුස්සා (Falco peregrinus peregrinator) ශ්‍රී ලංකාවේ නේවාසික අභිජනන පක්ෂියෙකි.

මෙම උකුස්සන් කොළඹ නගරයේ සැරිසරන අතර අවට පරිසරය, විශේෂයෙන් උස් ගොඩනැගිලි හෝ සන්නිවේදන කුළුණු අසල හොඳින් පිරික්සීමෙන් කුරුළු නිරීක්ෂකයන්ට කුරුල්ලා හඳුනා ගැනීමේ වාසනාව උදාවන බව ලංකා කුරුළු නිරීක්ෂණ සමාජයේ ලේකම් කිත්සිරි ගුණවර්ධන පවසයි.

පෙරෙග්‍රීන් උකුස්සන් සාමාන්‍යයෙන් ගල්පර මත සහ යුරෝපයේ උස් ගොඩනැගිලි මත තම කූඩු ගොඩනඟන අතර, කොළඹ ආශ්‍රිතව ෂහීන් උකුස්සන්ගේ අභිජනන වාර්තා නොමැත.

යුරෝපයේ සහ ආසියාවේ අභිජනන භූමියෙන් දකුණට සංක්‍රමණය වන ශීත මාසවලදී පෙරෙග්‍රීන් උකුස්සන් සාමාන්‍යයෙන් කොළඹ දී දක්නට ලැබේ.

මෙම කාලය තුළ පක්ෂි නිරීක්ෂකයන්ට සහ වනජීවී ලෝලීන්ට මෙම පක්ෂීන් දැකීමට හොඳ අවස්ථාවක් තිබේ.