යෝජිත ධන බද්ද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය ගැටලු විසඳීම සඳහා ‘ආරෝපණය කරන ලද කුලී ආදායම් බද්ද’ ලෙස නැවත අර්ථකථනය කර ඇති බව ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ පවසයි.

අද පාර්ලිමේන්තුවේදී පැහැදිලි කිරීමක් කරමින් ජනාධිපතිවරයා කියා සිටියේ යෝජිත ආරෝපිත කුලී ආදායම් බද්ද ඉතා ඉහළ සීමාවක් සහිත ධන බද්දක් බවයි.

මුලදී ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ක්‍රමය මත ධන බද්ද හඳුන්වා දීමට නියමිතව තිබුණ ද පළාත් සභා විසින් අනුපාත හසුරුවන බැවින් රජය ගැටලුවකට මුහුණ දී ඇති බව ජනාධිපතිවරයා පැවසීය.

“ආණ්ඩුවට මුදල් ලැබිය යුතු නිසා රජය කුලී ආදායම නමින් නව සූත්‍රයක් හඳුන්වා දී තිබෙනවා. මේ යටතේ ආදායම් බදු අයිති වෙන්නේ මධ්‍යම රජයට මිස පළාත් සභාවලට නෙවෙයි.” යනුවෙන් ජනාධිපතිවරයා පැහැදිලි කළේය.

ඊට ඉහළ සීමාවක් පැනවෙන බැවින් රටේ අති බහුතරයක් මෙම බද්ද ගැන කලබල විය යුතු නැති බවද ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ වැඩිදුරටත් පැවසීය.

ආරෝපණය කරන ලද කුලී ආදායම් බද්ද මගින් සාමාන්‍ය ආදායම් ලබන්නන් කෙරෙහි නොව ඉහළ ශුද්ධ වටිනාකමක් ඇති පුද්ගලයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට අදහස් කරන බව ජනාධිපතිවරයා අවධාරණය කළේය.

මේ අතර, යෝජිත කුලී ආදායම් බද්ද 2025 වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය ආදායම් ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා අපේක්ෂා කරන ප්‍රධාන ආදායම් පියවර බව මුදල් අමාත්‍යාංශය පැහැදිලි කළේය.

එම බද්ද පිළිබඳ පැහැදිලි කරමින් මුදල් අමාත්‍යාංශය නිවේදනයක් මගින් ප්‍රකාශ කළේ එය 2023 මාර්තු මාසයේදී අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල් වැඩසටහනේ අනුමැතිය ලැබුණු දා සිට ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති 2023, 2024 සහ 2025 වසරවල අපේක්ෂිත ආදායම් පියවරවල කොටසක් බවයි.

යෝජිත දේපළ බද්ද අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ සහය ලබන විස්තීරණ අරමුදල් පහසුකම් වැඩසටහනට අදාළ ලේඛනවල මෑතකදී නිකුත් කර ඇති බව මුදල් අමාත්‍යාංශය පෙන්වා දෙයි.

එම බද්ද සාමාන්‍ය ආදායම් ලබන්නන් කෙරෙහි නොව ඉහළ ධනවත් පුද්ගලයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන බව මුදල් අමාත්‍යාංශය වැඩිදුරටත් පවසයි.

ඉහළ ධනවත් පුද්ගලයන්ට අයත් ඉතා ඉහළ වටිනාකමකින් යුත් දේපළ හෝ බහුවිධ දේපළ මත බද්ද ඉලක්ක කර ඇති බව සහතික කිරීම සඳහා සුදුසු බදු සීමාවක් ක්‍රියාත්මක කරන බව ද අමාත්‍යාංශය සඳහන් කරයි.

මෙම බද්ද මගින් 2025 වන විට දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.2%ක ආදායමක් සහ 2026 දී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.4%ක ආදායමක් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කරන බව මුදල් අමාත්‍යාංශය පවසයි.

එම බදු ක්‍රමය ද්විත්ව බදුකරණයෙන් සහ ආර්ථික දිරිගැන්වීම් විකෘති කරන ඕනෑම අංගයකින් සමන්විත වන බව ද මුදල් අමාත්‍යාංශය සඳහන් කරයි.

2025 සඳහා කලින් සැලසුම් කර තිබූ දේපළ බද්ද වෙනුවට යෝජිත ගණනය කරන ලද කුලී ආදායම් බද්ද 2025 අප්‍රේල් මාසයේදී ක්‍රියාත්මක වීමට අපේක්ෂා කරන බව මුදල් අමාත්‍යාංශය වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබේ.

ආරෝපණය කරන ලද කුලී ආදායම් බද්දක් මගින් නිවාස හිමියකුට තම දේපළ කුලියට දීමෙන් උපයා ගත හැකි ආදායම ඇස්තමේන්තු කර එම ආදායම මත බදු අය කරනු ලැබේ.

මෙම බද්ද එහි වටිනාකමට වඩා දේපළවලින් එන ආදායම මත පදනම් වේ.

මෙම බදු ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා නාගරික මට්ටමින් දත්ත ගබඩාවක් පිහිටුවීම කෙරෙහි ශ්‍රී ලංකාව අවධානය යොමු කළ යුතු බව අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල පුන පුනා ප්‍රකාශ කර ඇත.

මෙම දත්ත ගබඩාවේ පදිංචිකරුවන් සතු දේපළ පිළිබඳ යාවත්කාලීන ඇස්තමේන්තු ඇතුළත් විය යුතුය.