සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ කාර්ය මණ්ඩලය සම්බන්ධ බරපතළ හිඟය සහ විෂමතා පිළිබඳ ජාතික විගණන කාර්යාලය සැළකිව යුතු අනතුරු ඇඟවීමක් සිදු කර තිබේ.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය පිළිබඳ එහි නවතම වාර්තාවේ දක්වා ඇත්තේ 2023 ජුනි මාසය වන විට අමාත්‍යාංශය 14,000කට අධික කාර්ය මණ්ඩල හිඟයකට මුහුණ දී ඇති අතර එය රට පුරා සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීමට දැඩි ලෙස බලපාන බවයි.

සෞඛ්‍ය අංශය කාර්යක්ෂමව ක්‍රියාත්මක වීම සහ ජනගහනයේ අවශ්‍යතා සපුරාලීම සහතික කිරීම සඳහා හදිසි ප්‍රතිසංස්කරණ සහ කාර්ය මණ්ඩල ක්‍රියාවලීන් වඩාත් හොඳින් අධීක්ෂණය කළයුතු බව විගණන වාර්තාව පෙන්වා දී ඇත.

ඇමැති මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලද විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් සංඛ්‍යාව සහ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය පුරා සේවය කරන සැබෑ සංඛ්‍යාව අතර විෂමතාව විගණනයේ එක් ප්‍රධාන සොයාගැනීමකි.

ඇමැති මණ්ඩල අනුමැතියට අනුව විශේෂිත ක්ෂේත්‍ර 58ක විශේෂඥයන් 2,837ක් සේවයේ නියුක්ත කිරීමට අමාත්‍යාංශයට බලය ලැබී තිබිණි.

කෙසේවෙතත්, 2023 ජූනි වන විට සේවයේ නියුතු විශේෂඥයන්ගේ සැබෑ සංඛ්‍යාව 2,740ක් වූ අතර, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ විශේෂඥයන් 97 දෙනෙකුගේ අඩුවකි.

මෙම විෂමතාවය විශේෂඥ ක්ෂේත්‍ර 50ක දක්නට ලැබී ඇති අතර, වෛද්‍ය විශේෂඥතා අටක විශේෂඥ තනතුරු 66ක් පුරප්පාඩු වී ඇත.

ක්ෂේත්‍ර දෙකක අනුමත විශේෂඥ තනතුරු සංඛ්‍යාව සහ එම ක්ෂේත්‍රවල සත්‍ය වශයෙන්ම සේවයේ නියුතු විශේෂඥයන් සංඛ්‍යාව අතර විෂමතා 31ක් බව ද විගණන වාර්තාව මගින් පෙන්වා දී ඇත.

තවද, විශේෂඥ ක්ෂේත්‍ර 35ක් සඳහා අනුමත විශේෂඥ තනතුරු සඳහා විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 972ක් අඩුවෙන් පුරවා තිබුණද, විශේෂඥ ක්ෂේත්‍ර 12ක් සඳහා අනුමත තනතුරු ඉක්මවා විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 113ක් පත් කර ඇති බවද වාර්තාව අනාවරණ කළේය.

මීට අමතරව, සෞඛ්‍ය සේවකයන්ගේ අක්‍රමවත් සේවා නියුක්තිය සහ අමාත්‍යාංශයේ බඳවා ගැනීමේ පිළිවෙත්වල පැහැදිලිකමක් නොමැතිවීම පිළිබඳ කණස්සල්ල මතු කරයි.

ඇමැති මණ්ඩලයේ විධිමත් අනුමැතියක් නොලැබුණු ක්ෂේත්‍ර සඳහා විශේෂඥයන් 141ක් බඳවාගෙන තිබේ.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ සමස්ත කාර්ය මණ්ඩල මට්ටම්වල සැළකිව යුතු හිඟයක් ද විගණන වාර්තාවේ සටහන් විය.

2023 ජූනි වන විට, අමාත්‍යාංශය සඳහා පුළුල් පරාසයක තනතුරු ආවරණය වන පරිදි අනුමත කාර්ය මණ්ඩලය 95,948ක් වූ අතර, සැබෑ කාර්ය මණ්ඩල සංඛ්‍යාව 81,915ක් පමණක් වී තිබිණි.

මෙමගින් රෝහල් සහ සෞඛ්‍ය ආයතනවල කාර්ය මණ්ඩලය 14,033ක හිඟයක් ඇති බව පෙනේ.

මේ අතර විවිධ රෝහල්වල සහ සෞඛ්‍ය ආයතනවල කාර්ය මණ්ඩල වාර්තාවල ද විෂමතා දක්නට ලැබිණි.

සමහර රෝහල් අමාත්‍යාංශයේ වාර්තා හා සසඳන විට සත්‍ය කාර්ය මණ්ඩලයේ අඩු සංඛ්‍යාවක් වාර්තා කර ඇති අතර එමඟින් කාර්ය මණ්ඩල තොරතුරු යාවත්කාලීනව සහ පවත්වාගෙන යෑමේ ඇති විය හැකි ගැටලු පෙන්වා දෙයි.

කාර්ය මණ්ඩලයේ අවිධිමත් රැකියා සම්බන්ධ ගැටලු කිහිපයක් ද විගණනයේදී අනාවරණ විය.

උදාහරණයක් වශයෙන්, ඩෙංගු මර්දන කටයුතු වලදී, 2017 වසරේ සිට ආසන්න වශයෙන් ක්ෂේත්‍ර මදුරු මර්දන සහයකයන් 1,103 දෙනෙකු කොන්ත්‍රාත්තු යටතේ සේවයේ යොදවා ඇතත්, අමාත්‍යාංශයේ කාර්ය මණ්ඩල තොරතුරුවල විධිමත් ලෙස සටහන් කර ඇත්තේ තනතුරු පහක් පමණි.

මින් පෙන්නුම් කරන්නේ අමාත්‍යාංශයේ වාර්තා තබා ගැනීමේ සහ කාර්ය මණ්ඩල භාවිතයේ බරපතළ හිඩැසක් වන අතර අවිධිමත් පත්වීම් සෞඛ්‍ය පද්ධතිය තුළ නිල වශයෙන් පිළිගෙන නොමැත.

නිල වශයෙන් තනතුරු අනුමත කිරීම සහ නිසි රැකියා ක්‍රියා පටිපාටි අනුගමනය කිරීම සහතික කිරීම මගින් මෙය නිවැරදි කරන ලෙස ජාතික විගණන කාර්යාලය අමාත්‍යාංශයෙන් ඉල්ලා ඇත.

කාර්ය මණ්ඩල හිඟය සහ විෂමතාවලට අමතරව, 2023 ජුනි මාසය වන විට රෝහල් සහ සෞඛ්‍ය ආයතන 50ක විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 226ක් අතුරුදන් බව විගණනය පෙන්වා දුන්නේය.

කෙසේවෙතත්, සමහර රෝහල්වල කාර්ය මණ්ඩල අතිරික්තයක් තිබූ අතර, විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 123 දෙනෙකු වැඩිපුර සේවයේ යොදවා ඇතත්, තීරණාත්මක ප්‍රදේශවල කාර්ය මණ්ඩල හිඟය පිළිබඳ පුළුල් ප්‍රශ්නය විසඳා නැත.

මෙම අසමතුලිතතාව අමාත්‍යාංශය සහ සෞඛ්‍ය ආයතන අතර දුර්වල සැලසුම් සහ සම්බන්ධීකරණයේ ලක්ෂණයක් වන අතර එය කාර්ය මණ්ඩල යෙදවීමේ අකාර්යක්ෂමතාවට හේතු වන බව වාර්තාව මගින් පෙන්වා දී තිබේ.

විගණනයේ තවත් තීරනාත්මක නිරීක්ෂණයක් වූයේ නිශ්චිත සෞඛ්‍ය ආයතන සඳහා කාර්ය මණ්ඩල අවශ්‍යතා සපුරාලීමේ ප්‍රගතියක් නොමැතිකමයි.

වැඩිදියුණු කරන ලද කළුතර ශික්ෂණ රෝහලේ පුළුල් කරන ලද සේවාවන්ට සරිලන පරිදි කාර්ය මණ්ඩලය වැඩි කරන ලෙස පසුගිය වසරවල ඉල්ලා තිබිණි.

රෝහලේ කාර්ය මණ්ඩලය වැඩි කිරීමට 2018 දී කැබිනට් අනුමැතිය ලැබුණද, සමාලෝචිත වර්ෂය අවසන් වන විට කිසිදු ඉදිරි පියවරක් ගෙන නොතිබිණි.

මීට අමතරව, අමාත්‍යාංශය තුළ විවිධ අංශ විසින් සපයනු ලබන කාර්ය මණ්ඩල තොරතුරු එකිනෙකට පරස්පර වන බව විගණනය හඳුනාගෙන ඇත.

එය රටේ සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය පුරා සිටින කාර්ය මණ්ඩලයේ සැබෑ තත්ත්වය තක්සේරු කිරීමේ උත්සාහයන් තවදුරටත් සංකීර්ණ කර තිබේ.

උදාහරණයක් ලෙස, සැලසුම් අංශය 2023 ජූනි වන විට කාර්ය මණ්ඩලය 81,915ක් වාර්තා කළ අතර, අනෙකුත් අංශ වාර්තා කළේ තරමක් වෙනස් සංඛ්‍යා වේ.

2015 වසරේ විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 2,837ක් සඳහා අනුමැතිය ලබාදී තිබියදීත්, විශේෂිත විශේෂඥ ක්ෂේත්‍ර මත පදනම්ව තනතුරු පිරවීමට වඩා සියලුම වෛද්‍ය විශේෂඥයන් සඳහා මෙය සාමාන්‍ය අගයක් ලෙස අමාත්‍යාංශය විසින් අඛණ්ඩව සැළකීමට කටයුතු කර ඇති බව ද වාර්තාව අනාවරණ කළේය.

පුරප්පාඩු වූ තනතුරු සඳහා අතිරේක විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් බඳවා ගැනීම සහ අතිරික්ත විශේෂඥයන් වඩාත් අවශ්‍ය ප්‍රදේශවලට නැවත අනුයුක්ත කිරීම සහතික කිරීම ඇතුළු කාර්ය මණ්ඩල හිඟය පියවීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය කඩිනම් පියවර ගත යුතු බව ජාතික විගණන කාර්යාලය නිර්දේශ කර ඇත.

අමාත්‍යාංශයේ වාර්තා තබා ගැනීම වැඩිදියුණු කරන ලෙසත් කාර්ය මණ්ඩල තොරතුරු යාවත්කාලීන කිරීම සඳහා විධිමත් ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කරන ලෙසත්, විෂමතා නිරාකරණය කර ගැනීමටත්, අනාගත කාර්ය මණ්ඩල අවශ්‍යතා සඳහා අමාත්‍යාංශය වඩා හොඳින් සැලසුම් කළ යුතු බවත් විගණනය මගින් නිර්දේශ කර තිබේ.

(The Sunday Morning)